Biznesin idarə olunması – müəssisə və təşkilatların fəaliyyətini planlaşdırmaq, idarə etmək, nəzarət etmək və inkişaf etdirmək üçün nəzəri və praktiki biliklər verən ixtisasdır. Sadə dillə desək, bu sahə insanlara biznesi necə qurmağı, idarə etməyi və uğurla böyütməyi öyrədir. Bu ixtisas yalnız sahibkarlıqla maraqlananlar üçün deyil, həm də şirkətlərdə menecer, analitik, marketoloq və müxtəlif idarəetmə sahələrində işləmək istəyənlər üçün uyğundur.
Müasir dünyada biznes anlayışı yalnız alqı-satqıdan ibarət deyil. İstər startap, istər beynəlxalq korporasiya olsun, hər biri düzgün idarəetmə tələb edir. Ona görə də biznesin idarə olunması ixtisası bütün dövrlərdə aktual və dəyərli hesab olunur.
Azərbaycanda bu ixtisas bir çox dövlət və özəl universitetlərdə mövcuddur. Əsasən iqtisadiyyat və idarəetmə fakültələrinin tərkibində tədris olunur. Aşağıdakı universitetlərdə bu ixtisas üzrə təhsil almaq mümkündür:
Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti (UNEC) Bakı Dövlət Universiteti (BDU) Xəzər Universiteti ADA Universiteti Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti (ADNSU) Regionlarda fəaliyyət göstərən bəzi dövlət universitetləri
Təhsil müddəti bakalavr səviyyəsində 4 il, magistratura səviyyəsində isə 2 il təşkil edir.
Biznesin idarə olunması ixtisası çoxşaxəlidir. Tələbələr həm iqtisadi, həm də idarəetmə bacarıqlarını inkişaf etdirən fənlər keçirlər:
Mikroiqtisadiyyat və makroiqtisadiyyat Menecmentin əsasları Marketinq və satış texnologiyaları Mühasibat uçotu və maliyyə analizi İnsan resurslarının idarə edilməsi Beynəlxalq biznes və ticarət Strateji idarəetmə Layihə menecmenti İnnovasiya və sahibkarlıq Biznes hüququ və korporativ etika
Əlavə olaraq, tələbələr praktiki layihələrdə iştirak edir, biznes planlar hazırlayır, real şirkətlərdə təcrübə keçirlər. Bu, onları yalnız nəzəri biliklərlə deyil, həm də praktik bacarıqlarla təmin edir.
Bəli, biznesin idarə olunması ixtisası gələcəkdə də ən çox tələb olunan ixtisaslardan biri olacaq. Dünyada iqtisadi münasibətlər və biznes mühitinin daim dəyişməsi idarəetmənin rolunu daha da artırır. Rəqəmsallaşma, qlobal bazarların genişlənməsi və startapların çoxalması bu sahədə peşəkar menecerlərə olan ehtiyacı daha da artırır.
Azərbaycanda da son illər sahibkarlıq və biznes mühiti sürətlə inkişaf edir. Bu isə ixtisaslı biznes idarəçilərinə ehtiyacı artırır. Gələcəkdə bu sahənin dəyəri yalnız artacaq.
Biznesin idarə olunması üzrə əmək bazarı genişdir və maaşlar da fərqli ola bilər. Azərbaycanda yeni məzun olmuş biznes idarəçiləri adətən 800-1200 AZN maaşla başlayır. Təcrübəli menecerlər isə özəl şirkətlərdə 2000-4000 AZN civarında qazana bilirlər.
Xaricdə isə vəziyyət daha əlverişlidir. ABŞ və Kanadada biznesin idarə olunması üzrə menecerlərin illik gəliri orta hesabla 60,000 – 90,000 USD, Avropa ölkələrində isə 40,000 – 70,000 avro təşkil edir. İri beynəlxalq korporasiyalarda işləyən menecerlər bundan qat-qat yüksək maaş ala bilirlər.
Biznes idarəçiliyi həm nəzəri bilik, həm də şəxsi keyfiyyətlər tələb edən sahədir. Bu ixtisası seçmək istəyənlərdə aşağıdakı xüsusiyyətlər vacibdir:
Analitik düşünmə bacarığı Liderlik və komanda idarə etmək qabiliyyəti Ünsiyyətcil və çevik olmaq Qərarvermə və riskləri dəyərləndirmə bacarığı Yaradıcı və innovativ yanaşma Davamlı öyrənməyə həvəs
Biznes dünyasında uğur qazanmaq üçün sadəcə nəzəri bilik kifayət etmir. İnsan həm də təşəbbüskar, ünsiyyətcil və dəyişikliklərə uyğunlaşa bilən olmalıdır.
Biznesin idarə olunması beynəlxalq əlaqələrə əsaslanan bir sahədir. Bu səbəbdən ən vacib dil ingilis dilidir. Minimum B2-C1 səviyyəsində ingilis dili bilikləri beynəlxalq şirkətlərdə işləmək və xaricdə təhsil almaq üçün zəruridir.
Bundan başqa, ikinci bir xarici dil bilmək – məsələn, alman, fransız, ispan və ya çin dili – karyera imkanlarını daha da genişləndirir. Çünki beynəlxalq şirkətlərdə çoxdilli mütəxəssislərə hər zaman üstünlük verilir.
Biznesin idarə olunması ixtisası həm Azərbaycanda, həm də beynəlxalq arenada böyük perspektivlərə malikdir. Bu ixtisas üzrə təhsil alanlar yalnız şirkət rəhbəri və ya menecer olmur, həm də sahibkar, analitik və strateq kimi müxtəlif rollarda fəaliyyət göstərə bilirlər.
Azərbaycanda bu sahədə təhsil almaq mümkündür, amma daha dərin bilik, geniş əlaqələr və beynəlxalq təcrübə qazanmaq üçün xaricdə təhsil çox böyük üstünlüklər verir. Xaricdə biznesin idarə olunması üzrə oxuyan tələbələr ən son idarəetmə metodlarını öyrənir, müxtəlif ölkələrdən olan tələbələrlə şəbəkə qurur və qlobal biznes dünyasına inteqrasiya edirlər. Bu isə onların gələcək karyerasına möhkəm təməl qoyur.
